Barwa, a wysokość dźwięku 
Z dźwiękiem związane są dwie wartości:
- wysokość - określająca, czy dźwięk jest wysoki, czy niski
- barwa - pozwalająca na rozróżnianie dźwięków różnych
instrumentów, nawet jeśli mają tę samą wysokość.
Od czego zależy barwa dźwięku?
Stradivarius brzmi cudownie, tanie skrzypce z bazaru okropnie; jednak zarówno
na jednym jak i drugim instrumencie można zagrać np. "Humoreskę"
Dworzaka, obydwa też mogą zagrać ten sam dźwięk - np. górne
"Ce". Co odróżnia brzmienia tych instrumentów?
- oczywiście barwa. Od czego ona zależy?
Tym co określa dźwięk uzyskiwany przez skrzypce są fale stojące
wytworzone w strunie i w pudle instrumentu (więcej na ten temat znajduje się
w rozdziałach poświęconych
drganiom struny). Stradivarius ma te fale lepiej uporządkowane,
bardziej bogate, wolniej zanikające w czasie. To powoduje, że jego
brzmienie ma charakterystyczną "srebrzystą" barwę i zdaje się
wypełniać pomieszczenie koncertowe.
Od strony fizycznej patrząc, lepszy instrument wytwarza zazwyczaj więcej
tonów niż gorszy, a
dodatkowo nie wytwarza np. tzw. "wilczych tonów", czyli tonów
niepożądanych w widmie dźwięku.
Wrażenie barwy dźwięku zależy jednak nie tylko od samej obecności
tonów, ale także od ich "zachowania". Istotne jest które tony
szybciej zanikają, a które wolniej, jak odbywa się to zanikanie itp. Łatwo
odróżniamy dźwięk fortepianu, od dźwięku skrzypiec - wynika to przede
wszystkim z faktu, że instrumenty smyczkowe mogą grać bardzo "długie"
nuty, a do tego kontrola nad trwaniem dźwięku jest tu o wiele większa niż
w przypadku fortepianu. W końcu ten ostatni instrument ma zupełnie inny
sposób wydobywania dźwięku - tu każde naciśnięcie klawisza owocuje
tylko jednorazowym uderzeniem młoteczka o strunę.
Dźwięki
"muzyczne" (czyli wydawane przez typowe instrumenty) składają
się zazwyczaj z kilku, kilkunastu tonów. Wszystkie razem składają się
na jakość (barwę) dźwięku.
Jednak jest pewien ton szczególnie ważny, ton - który określa nam wysokość
dźwięku, jest to tzw. ton
podstawowy (nazywany także "pierwszą harmoniczną").
|