Teoria względności
dla psychologów

 

Czas i przestrzeń są względne

Niezależność prędkości światła od układu odniesienia nie da się wytłumaczyć w oparciu o tradycyjne poglądy na temat czasu przestrzeni. Skoro prędkość, wyliczana jako iloraz drogi przez czas, osiąga wartość z innych powodów absurdalną, to jedynymi możliwościami są:

albo trzeba zmienić zasady matematyki
albo trzeba zmienić poglądy na temat przestrzeni
albo trzeba zmienić poglądy na temat czasu.

Ostatecznie okazało się, że nie trzeba aż uciekać się do drastycznej reformy zasad matematyki i logiki, a wystarczy zmienić nasze wyobrażenia dotyczące czasu i przestrzeni.

Czas i przestrzeń, czyli czasoprzestrzeń

Aby w zgodzie z fizyką wyobrażać sobie zależności czasoprzestrzenne, należałoby zmodyfikować typowe podejście do tego tematu.
- po pierwsze i najważniejsze – musimy pożegnać się z koncepcją czasu absolutnego i przestrzeni absolutnej.

Inaczej mówiąc trzeba się pogodzić z faktem, że nie ma takiego uniwersalnego zegara, który tyka jednakowo dla wszystkich obiektów wszechświata. W zamian za to, każdy obiekt (precyzyjniej byłoby powiedzieć „każdy układ odniesienia”, ale na szczęście i tak układ odniesienia możemy związać z obiektem, a łatwiej się myśli o czymś co jest materialne) nosi swój własny prywatny czas, którym "mierzy" wszystko co jest w stanie zaobserwować. Jednak ten prywatny czas (tzw. czas własny) i związane z nim prywatne "widzenie" przestrzeni niekoniecznie da się zsynchronizować z czasem przestrzenią innego obiektu. 
Podobnie jak z czasem, jest z przestrzenią – próżnia nie jest taką niewidzialną siatką, w której każde miejsce jest z góry określone dla dowolnego mierniczego ja odwiedzającego. W zamian za to, każdy obiekt „nosi ze sobą” własną przestrzeń, do której wedle aktualnej potrzeby „przyczepia” otaczające go obiekty. I często okazuje się, że odległości w przestrzeni jednego obiektu nie będą pokrywać się z odległościami innego obiektu. Jednym stwierdzeniem można to podsumować, że teraz:

Czas i przestrzeń są względne.

Ponieważ zaś przestrzeń wpływa na sposób rejestracji czasu, a czas wpływa na widzenie przestrzeni, to uznano, że dobrze jest posługiwać się pojęciem czasoprzestrzeni. Pojęcie to staje się szczególnie użyteczne w ogólnej teorii względności, gdy rozważane są zjawiska zakrzywienia czasoprzestrzeni, a więc grawitacji.