Zmiany stanów skupienia

Stany skupienia ciał mogą ulegać zmianie pod wpływem:

dostarczonego /odebranego ciepła (zmiany energii wewnętrznej)
zmiany ciśnienia

Zmiany stanu skupienia są jednym z przykładów przejść fazowych, czyli zmiany fazy substancji (pojęcie "fazy" jest szersze niż stanu skupienia bo obejmuje także np. różne postacie krystaliczne, czy np. zmianę własności magnetycznych substancji). 

Nazwy zmian stanów skupienia

ciało stałe ciecz  gaz
ciało stałe bez zmiany stanu topnienie sublimacja
ciecz krzepnięcie bez zmiany stanu parowanie
(wrzenie)
gaz resublimacja skraplanie bez zmiany stanu

Stan równowagi, a stany nieustalone

Opisane warunki dotyczące zmian stanów skupienia dotyczą sytuacji, w których ciała znajdują się w stanie równowagi - tzn. mamy ustabilizowanie obu faz substancji. W stanie ustalonym ciało zachowuje swój stan skupienia dowolnie długo.

W typowych życiowych sytuacjach mamy jednak do czynienia z zaburzeniami stanów równowagi - wciąż następują zmiany, a dodatkowo różne substancje są wymieszane i w różny sposób zmieniają swoje stany. I tak np. podczas mrozu w zimie leżący śnieg (lód)  powoli sublimuje (im wyższa temperatura, tym szybciej) przechodząc do stanu lotnego. Jednak podczas odwilży mamy do czynienia już z trzema stanami skupienia - stałym (leżącym śniegiem), ciekłym (wodą z roztopionego śniegu) i lotnym. Mogą tu zachodzić jednocześnie różne konkurencyjne procesy - śnieg sublimuje i topnieje, jednocześnie jednak część pary wodnej resublimuje, ew. skrapla się osadzając się na chłodniejszych elementach. Ciecz też może w częściowo powracać do stanu stałego, lub częściowo parować. Wszystkie te procesy zachodzą równocześnie, jednak w zależności od temperatury i ciśnienia jedne biorą górę nad innymi i dlatego ostatecznie przy wyższych temperaturach dochodzi do stopienia się śniegu i wyparowania wody, zaś przy temperaturach poniżej zera może dość do osadzania się szronu, spadku śniegu (co jest związane z resublimacją) itp.