Jednostki pochodne układu SI

Jednostki pochodne układu SI można (w odróżnieniu od jednostek podstawowych) otrzymać z jednostek podstawowych stosując rozmaite wzory.

- np. jednostkę prędkości otrzymujemy dzieląc jednostkę odległości przez jednostkę czasu.

W tabelce przedstawiono przykłady kilku takich jednostek (w sumie jest ich bardzo dużo, więc nie wszystkie są tu przedstawione.

Nazwa
nazwa jednostki

skrót literowy
powiązania, uwagi

pole powierzchni P_p metr kwadratowy m²

objętość V metr sześcienny
m³

prędkość v metr na sekundę
m/s

przyspieszenie a metr na sekundę kwadrat
m/s²

siła F niuton
N = kg∙ m∙ s^-2

praca / energia dżul
J = kg ∙ m²∙ s^-2
J = N∙ m

ciśnienie p paskal
Pa = kg∙ m^-1∙s^-2
Pa = N/ m²

częstotliwość f herc
Hz = s^-1

gęstość ρ kilogram na metr sześcienny
kg∙ m^-3

moc P wat W = kg m²∙ s^-3 W = J / s

ciepło właściwe C_w dżul przez kilogram kelwin m²s^-2K^-1 J/kgK

natężenie pola elektrycznego E wolt na metr kg m s^-3A^-1 V/m

ładunek elektryczny Q kulomb As C = As (także amperosekunda)

opór elektryczny R om kg m² s^-3A^-2 1 Ω = V/A

Indukcja magnetyczna B tesla T kg s^-2A^-1 1T = N/(Am)

Jednostki uzupełniające układu SI

Jednostki uzupełniające są dwie i odnoszą się do rozważań geometrycznych. W dużym stopniu są one równoważne wielkości niemianowanej, czyli jedynce 1. Jednak jest to trochę "inna" jedynka - jej interpretacja różni się od typowej wielkości niemianowanej.

Definicja radiana jest definicją kąta w mierze łukowej.

Podobnie jest z definicją steradiana.

Jednostki uzupełniające układu SI
Nazwa wielkości	nazwa jednostki	skrót literowy	definicja
kat płaski	radian	rad	radian - kąt między dwoma promieniami okręgu wycinającymi z tego okręgu łuk o długości równej promieniowi.
kąt przestrzenny	steradian	sr	steradian - kąt bryłowy o wierzchołku w środku sfery, wycinający na powierzchni sfery obszar o polu równym kwadratowi promienia tej sfery.

Jednostki pozaukładowe

Oprócz jednostek podstawowych i pochodnych dopuszczono do stosowania jeszcze kilka innych jednostek. Mogą być one stosowane zamiennie z jednostkami pochodnymi układu SI, a używa ich się głównie po to, aby podkreślić typ opisywanej wielkości, lub dla wygody i ze względów historycznych.

Nazwa wielkości	nazwa jednostki	skrót literowy /przeliczenia
kąt płaski	stopień minuta sekunda	° (1° = 60' = 3600") ' (1' = 60") ''
czas	godzina minuta doba rok	1 h = 3600s 1 min = 60s 1 d = 24h 1 rok (gwiazdowy) = 365,2564
masa	tona	1t = 1000kg
temperatura	stopień Celsjusza	°C
pole powierzchni	hektar	1ha = 10 000 m²
objętość	litr	1l = 10^-3m³

Jednostki stosowane w astronomii

Odległości astronomiczne są wielkościami w zupełnie innej skali niż znane nam kilometry i metry. Dlatego astronomowie posługują się specjalnymi jednostkami - innymi niż jednostki układu SI. Najważniejszymi jednostkami odległości są:

jednostka astronomiczna (AU, j.a.) - wielkość równa średniej odległości od Ziemi do Słońca. Bardziej ściśle określa się ją jako długość wielkiej półosi orbity Ziemi wokół Słońca.
1 AU = 1,4959789 ∙ 10¹¹ m

rok świetlny - jest to odległość jaka światło przebywa w ciągu roku.
1R.ś. = 63240 AU = 9,4605 ∙ 10¹⁵ m

parsek (pc, dawniej ps) - jest to odległość z której odcinek równy jednostce astronomicznej byłby widziany pod kątem jednej sekundy łuku (1").
1 pc = 206265 AU = 3,26 lat świetlnych = 3,094 ∙ 10¹⁶ m

Typowa odległość między układami gwiazdowymi w obszarze Galaktyki sąsiadującym z Układem Słonecznym jest właśnie rzędu parseków - np. najbliższa odległość do gwiazdy innej niż Słońce (Proxima Centauri) jest równa ok. 1,3 pc.

Jednostki podstawowe układu SI

../jednostki/uklad_si_po_reformie.htm

Stałe w układzie SI

Jednostki uzupełniające
Przedrostki jednostek

Inne jednostki i układy jednostek

Jednostki w informatyce i poligrafii
Angielskie jednostki miar

Dodatek lingwistyczny - angielskie nazwy jednostek fizycznych

Jednostki podstawowe SI przed reformą

Nazwa	nazwa jednostki	skrót literowy	powiązania, uwagi
pole powierzchni P_p	metr kwadratowy	m²
objętość V	metr sześcienny	m³
prędkość v	metr na sekundę	m/s
przyspieszenie a	metr na sekundę kwadrat	m/s²
siła F	niuton	N = kg∙ m∙ s^-2
praca / energia	dżul	J = kg ∙ m²∙ s^-2	J = N∙ m
ciśnienie p	paskal	Pa = kg∙ m^-1∙s^-2	Pa = N/ m²
częstotliwość f	herc	Hz = s^-1
gęstość ρ	kilogram na metr sześcienny	kg∙ m^-3
moc P	wat	W = kg m²∙ s^-3	W = J / s
ciepło właściwe C_w	dżul przez kilogram kelwin	m²s^-2K^-1	J/kgK
natężenie pola elektrycznego E	wolt na metr	kg m s^-3A^-1	V/m
ładunek elektryczny Q	kulomb	As	C = As (także amperosekunda)
opór elektryczny R	om	kg m² s^-3A^-2	1 Ω = V/A
Indukcja magnetyczna B	tesla T	kg s^-2A^-1	1T = N/(Am)