Poglądy starożytnych na budowę materii

Z dzisiejszej perspektywy patrząc, większość koncepcji atomistyki greckiej jest wyraźnie niezgodna z wiedzą fizyczną. Różnice są naprawdę duże – po pierwsze (co już wyżej napisano) "współczesne atomy" nie są wcale niepodzielne, jak by to chcieli starożytni. Po drugie starożytny atomizm wiązał pojęcie atomu nie z pojęciem pierwiastka chemicznego (jak to przyjmuje aktualna nauka), a z koncepcją „żywiołu”. 

Żywiołami starożytnych greków były: ogień, powietrze, woda i ziemia (niektórzy za dodatkowy żywioł uznawali także „eter”).

Np. atom ognia był ostry, kanciasty i miał kształt czworościanu foremnego.
Atomy innych żywiołów miały mieć kształty: sześcianu, ośmiościanu, dwunastościanu.
Oczywiście atom wody musiał być bardziej "okrągły" niż atom ziemi. 
Różne znane materiały miały mieć w sobie żywioły (a więc i ich atomy) w różnych proporcjach.


ponieważ ogień jest "kłujący", więc wg starożytnych Greków atom ognia był kanciasty, z ostrymi rogami, zatem musiał mieć kształt czworościanu foremnego...

Koncepcje te są wyraźnie niezgodne z dzisiejszymi poglądami, ponieważ współcześnie uważa się, że atomy różnią się nie tyle kształtami, co masą oraz właściwościami elektrycznymi, i magnetycznymi.

Dlatego pewnie co niektórym nauka starożytnych Greków może wydawać się „głupia”. Myślimy sobie: „ależ oni mało wiedzieli”. Jednak tego rodzaju pogląd jest krzywdzący. Prawdopodobnie prawie nikt z nas urodzony w tamtych czasach nie był by mądrzejszy. A wiele przemyśleń filozofów greckich do dzisiaj może służyć jako przykład pomysłowości i logicznego rozumowania. Bo trzeba też starożytnym Grekom, oddać sprawiedliwość, że nie wszystko co sądzili na temat budowy materii było nieprawdziwe. Niewątpliwą zasługą tych filozofów było np. wprowadzenie pojęcia próżni. Grecy mawiali, że istnieją: atomy i próżnia. I tak właściwie jest, choć dzisiaj pewnie tę listę obiektów wzbogacilibyśmy jeszcze o pola sił i promieniowanie.

Zasługą Greków była też całkiem logiczna argumentacja uzasadniająca istnienie atomów – zauważyli oni np. że objętość soli i wody oddzielnie jest większa niż soli rozpuszczonej w wodzie. Wnioskowali stąd, że gdzieś rozpuszczająca się sól musi się mieścić i między drobinami wody jest wolne miejsce (do zajęcia przez sól).

Warto o tym wspomnieć, bo pojecie próżni jest dość trudne i nawet do dzisiaj do końca jeszcze nie została określona jej natura.

 

Atom

Wstęp <   Poglądy starożytnych na budowę materii >> Budowa, kształt